Wat niet gelezen mocht worden in oorlogstijd

Wat niet gelezen mocht worden in oorlogstijd.
Voorgelezen op 3 mei om 14, 15 en 16 uur door Dirk Mulder in EXbunker.

Op 3 mei zal Dirk Mulder, columnist en oud-bewoner van het huis waar De Bezige Bij werd opgericht, bij mij te gast zijn. Hij zal “illegale teksten” voordragen onder het mom wat niet gelezen mocht worden in oorlogstijd. Deze teksten waren verboden in de oorlogstijd en werden toch uitgegeven en verspreid door De Bezige Bij.

Een van de meest bekende publicaties, ‘Het Lied der achttien dooden’ (de titel ‘De achttien dooden’ wordt ook veel gebruikt), werd voor het eerst gepubliceerd in de illegale krant Het Parool van 10 februari 1943 en verscheen op 21 februari in het ondergrondse blad Vrij Nederland. Daarna werd het in maart of april 1943 als rijmprent, met een tekening van Fedde Weidema, onder het pseudoniem Coen van Hart, door de Utrechtse student scheikunde Geert Lubberhuizen uitgebracht en in ruime kring verspreid en verkocht – de schatting is dat er gedurende de bezetting 15.000 exemplaren voor vijf gulden verkocht zijn. Daarnaast werd de tekst nagedrukt, geroofdrukt en in bloemlezingen opgenomen, zodat de werkelijke verspreiding in de oorlog niet te schatten valt. De met de prent gegenereerde gelden waren nodig voor het helpen onderduiken van Joodse kinderen via het Utrechts Kindercomité, waar Lubberhuizen en enkele medestudenten in betrokken waren geraakt. Met deze uitgave begon Lubberhuizen zijn werk als uitgever: de naam van uitgeverij De Bezige Bij wordt voor het eerst vermeld achterop de vierde druk van de prent.